Matës i grimcave të ajrit

Lënda grimcore (PM) është një ndotje grimcore, e cila prodhohet në një numër të madh mënyrash që mund të klasifikohen në procese mekanike ose kimike. Tradicionalisht, shkencat mjedisore i kanë ndarë grimcat në dy grupe kryesore PM10 dhe PM2.5.

PM10 janë grimca me diametër midis 2.5 dhe 10 mikronëve (mikrometra) (një fije floku njeriu ka diametër rreth 60 mikronë). PM2.5 janë grimca më të vogla se 2.5 mikronë. PM2.5 dhe PM10 kanë përbërje të ndryshme materialesh dhe mund të vijnë nga vende të ndryshme. Sa më e vogël të jetë grimca, aq më gjatë mund të qëndrojë pezull në ajër para se të vendoset. PM2.5 mund të qëndrojë në ajër nga orë deri në javë dhe të udhëtojë në distanca shumë të gjata sepse është më e vogël dhe më e lehtë.

PM2.5 mund të depërtojë në pjesët më të thella (alveolare) të mushkërive kur ndodh shkëmbimi i gazrave midis ajrit dhe qarkullimit të gjakut. Këto janë grimcat më të rrezikshme sepse pjesa alveolare e mushkërive nuk ka mjete efikase për t'i larguar ato dhe nëse grimcat janë të tretshme në ujë, ato mund të kalojnë në qarkullimin e gjakut brenda disa minutash. Nëse nuk janë të tretshme në ujë, ato mbeten në pjesën alveolare të mushkërive për një kohë të gjatë. Kur grimcat e vogla shkojnë thellë në mushkëri dhe bllokohen, kjo mund të rezultojë në sëmundje të mushkërive, emfizemë dhe/ose kancer të mushkërive në disa raste.

Efektet kryesore që lidhen me ekspozimin ndaj grimcave të ngurta mund të përfshijnë: vdekshmëri të parakohshme, përkeqësim të sëmundjeve respiratore dhe kardiovaskulare (të treguara nga rritja e shtrimeve në spital dhe vizitave në urgjencë, mungesat në shkollë, humbja e ditëve të punës dhe ditët me aktivitet të kufizuar), astmë të përkeqësuar, simptoma akute respiratore, bronkit kronik, ulje të funksionit të mushkërive dhe rritje të infarktit të miokardit.

Në shtëpitë dhe zyrat tona ka shumë lloje ndotësish grimcorë. Ato nga jashtë përfshijnë burime industriale, kantiere ndërtimi, burime djegieje, polen dhe shumë të tjera. Grimcat gjenerohen gjithashtu nga të gjitha llojet e aktiviteteve normale të brendshme, duke filluar nga gatimi, ecja mbi qilim, kafshët shtëpiake, divani ose krevatet, kondicionerët etj. Çdo lëvizje ose dridhje mund të krijojë grimca ajrore!